Over audiologie in de paramedische praktijk
VRAGEN
- Wat houdt audiologie in? Hoe werk ons oor en ons evenwicht?
- Tinnitus, hyperacusis en misofonie
- Gehoorscreening
- Evenwichtsonderzoek
- Gehoorbescherming en in-ear monitors
- Hoortoestelaanpassing
- Hoorhulpmiddelen
- Hoe gaan onze audiologen te werk?
INHOUD
Wat houdt audiologie in? Hoe werk ons oor en ons evenwicht?
Audiologie is een vakgebied dat zich bezighoudt met de studie van het gehoor en het evenwicht. Het gehoor is een zintuig dat ons toelaat te communiceren, alarmsignalen te horen, te genieten van muziek, enz. Het evenwichtsorgaan stelt ons in staat te weten welke positie ons lichaam inneemt in de ruimte. Hierdoor is het mogelijk om rechtop te blijven staan, en kunnen we bijvoorbeeld waarnemen wat links-rechts, boven-onder of voor-achter is.
- Hoe werkt ons oor?
Geluiden die door de lucht voortbewegen kunnen we omschrijven als luchtdrukvariaties. Deze trillingen creëren geluidsgolven die kunnen waargenomen worden door het menselijk oor. De geluidsgolven worden opgevangen en omgezet in zenuwimpulsen die door de hersenen worden verwerkt.
Het oor kunnen we onderverdelen in drie delen:
- Het buitenoor bestaat uit de oorschelp en gehoorgang. Dit gedeelte vangt de geluidstrillingen op.
- Het middenoor omvat het trommelvlies en de gehoorbeentjes. Dit systeem zet de geluidstrillingen om in mechanische trillingen, die op hun beurt doorgegeven worden aan het binnenoor.
- Het binnenoor bestaat uit het slakkenhuis, met daaraan verbonden de gehoor- en evenwichtszenuw. Het slakkenhuis (ook wel de cochlea genoemd) is het orgaan dat verantwoordelijk is voor de geluidswaarneming. Er bevinden zich talloze haarcellen in de cochlea die de mechanische trillingen omzetten naar zenuwimpulsen. Deze impulsen worden via de gehoorzenuw doorgegeven naar de hersenen, waar alle geluiden worden verwerkt en waargenomen.
- Hoe werkt ons evenwichtsorgaan?
Het evenwichtsorgaan verzamelt informatie over bewegingen en de positie van het lichaam ten opzichte van de zwaartekracht. Dit orgaan zorgt ervoor dat we het evenwicht kunnen bewaren terwijl we bewegen en stilstaan.
Het evenwichtsorgaan bestaat uit drie loodrecht op elkaar staande (semicirculaire) kanalen (SCK): anterieure, horizontale en posterieure SCK. Onder deze kanalen bevinden zich de sacculus en de utriculus, die gevuld zijn met otolieten (kristallen). De SCK reageren op draaibewegingen, terwijl de otolietorganen gevoelig zijn voor o.a. zwaartekracht en bewegingen van links naar rechts.
Waarvoor kan je bij onze audiologen terecht?
Audioloog Sofie
Tinnitus, hyperacusis en misofonie.
Gehoorverlies kan voorkomen bij zowel (jonge) kinderen als volwassenen, en kan zowel aangeboren als verworven (=ontstaan in de loop van het leven) zijn. De meest voorkomende oorzaak van verworven gehoorverlies bij volwassenen is lawaaiblootstelling. Daarnaast kan het gehoor ook afnemen met toenemende leeftijd.
Naast gehoorverlies kunnen er ook andere gehoorgerelateerde klachten ontstaan. De meest voorkomen klachten zijn tinnitus (oorsuizen) en hyperacusis. Tinnitus kan worden beschreven als het horen van een geluid zoals een pieptoon, bromgeluid of ruis, in de afwezigheid van een externe akoestische geluidsbron (Moller, 2011). Hyperacusis is een overgevoeligheid voor externe geluiden. Deze symptomen kunnen tijdelijk optreden of chronisch aanwezig zijn en bijgevolg een belangrijke impact hebben op het dagelijks functioneren.
Heeft u last van oorsuizen of bent u gevoelig voor bepaalde geluiden? Ervaart u hierdoor slaapproblemen of problemen tijdens uw dagelijkse activiteiten?
Bij ons kan u terecht voor een uitgebreid gehooronderzoek en tinnitusanalyse:
- Uitgebreide evaluatie van uw klacht
- Uitgebreide informatie
- Tinnitus counseling en doorverwijzing indien nodig
- Coaching en opvolging afhankelijk van het klachtenpatroon (vb. bij stress, slaapproblemen, enz.)
Gehoorscreening
Het is belangrijk om uw gehoor regelmatig te laten controleren zodat gehoorverlies vroegtijdig gedetecteerd kan worden.
- Wordt u vaak blootgesteld aan lawaai? Dan kan u bij ons terecht voor een gehoorscreening
- Ondervindt u problemen met het verstaan van spraak of wil u graag uw gehoor laten testen? Bij ons kan u terecht voor een uitgebreid gehooronderzoek aan de hand van verschillende specifieke en gespecialiseerde tests. Meer informatie over deze tests kan u HIER vinden.
- Heeft u kinderen en wil u graag hun gehoor opvolgen of heeft u de indruk dat ze minder goed horen? Heeft u een gehoortest nodig in kader van een logopedisch bilan? Bij ons kan u terecht voor een uitgebreid gehooronderzoek.
- Op basis van de testresultaten verwijzen wij u gericht door indien nodig.
Evenwichtsonderzoek
Heeft u last van evenwichtsproblemen of bent u vaak duizelig? Ervaart u hierdoor problemen tijdens uw dagelijkse activiteiten?
Bij ons kan u terecht voor een uitgebreide screening:
- Uitgebreide evaluatie van uw klacht
- Uitgebreide informatie
- Doorverwijzing indien nodig
- Coaching en opvolging afhankelijk van het klachtenpatroon (vb. BPPV)
- Behandeling van BPPV
Gehoorbescherming en in-ear monitors
Dagelijks horen we honderden verschillende geluiden op straat, op het werk of op school, thuis, enz. We kunnen ons echter afvragen: wanneer wordt geluid lawaai? Volgens Van Dale kan men lawaai beschrijven als “een hard en hinderlijk” geluid. Lawaai is in de eerste plaats subjectief en dus afhankelijk van onze eigen voorkeur en de activiteiten waarbinnen het voorkomt. Denk maar aan het geluid van een grasmaaier op zondagochtend om 7u00 terwijl u nog heerlijk ligt te slapen. Daarnaast is het belangrijk om lawaai ook objectief of fysisch te bekijken. Afhankelijk van de intensiteit van het geluid en de duur waaraan u er wordt blootgesteld, bestaat er een risico op gehoorschade, zowel bij kinderen als bij volwassenen.
Wanneer u wordt blootgesteld aan lawaai kunnen de trilhaartjes in het binnenoor beschadigd raken. Dit kan leiden tot een verminderd gehoor en/of het ontstaan van verschillende gehoorgerelateerde klachten zoals tinnitus (oorsuizen) of een overgevoeligheid voor geluiden (hyperacusis). Deze symptomen kunnen op hun beurt leiden tot communicatieproblemen of een afname van de levenskwaliteit.
Lawaai heeft niet alleen een invloed op ons gehoor, maar ook op andere functies. Zo kan lawaai leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Daarnaast kan lawaai aanleiding geven tot onder andere slaapproblemen en verminderde mentale prestaties op school of op het werk.
Interessante informatie:
Van Kempen, E., Casas, M., Pershagen, G., & Foraster, M. (2018). WHO environmental noise guidelines for the European region: a systematic review on environmental noise and cardiovascular and metabolic effects: a summary. International journal of environmental research and public health, 15(2), 379.
https://www.health.belgium.be/nl/oordopjes
https://www.health.belgium.be/nl/geluid-en-gezondheid
Audioloog Virginie
Hoortoestelaanpassing
- Wat is gehoorverlies: types en oorzaken
- Gehoorverlies wordt vaak gerelateerd aan ouder worden, maar er zijn ook vele andere oorzaken. Afhankelijk van de plaats in het oor waar het gehoorverlies veroorzaakt wordt, spreken we van een geleidingsverlies of een perceptief gehoorverlies. Een combinatie van beide is ook mogelijk.
- Geleidingsverlies: probleem t.h.v. buitenoor en/of middenoor (oorschelp, gehoorgang, trommelvlies, gehoorbeentjes, middenoorholte of combinatie hiervan)
- Oorzaken:
- Oorsmeer(prop)
- Ontsteking van het middenoor
- Perforatie van het trommelvlies
- Otosclerose
- Onderbreking van de gehoorbeentjes
- Misvorming van het buitenoor
- Behandeling: Meestal kan een geleidingsverlies behandeld worden m.b.v. medicijnen of een operatie, bijvoorbeeld in geval van een middenoorontsteking. Sommige geleidingsverliezen zijn permanent en niet behandelbaar, maar patiënten met een geleidingsverlies kunnen doorgaans goed geholpen worden met een hoortoestel.
- Oorzaken:
- Perceptief gehoorverlies: probleem t.h.v. het binnenoor (schade aan haarcellen, zenuwvezels etc.)
- Karakteristieke kenmerken:
- Moeite om geluiden te horen, vnl. zachte geluiden
- Moeite om bepaalde geluiden van elkaar te onderscheiden, zelfs wanneer het gaat om een hard geluid
- U hoort de mensen praten, maar u verstaat ze niet goed
- Zachte geluiden worden als veel te zacht waargenomen en luide geluiden vaak als te luid (verstoorde luidheidsperceptie)
- Vaak ook tinnitus (oorsuizen) en/of vertigo (duizeligheid)
- Oorzaken:
- Leeftijd (ouderdomsslechthorendheid of presbyacousis)
- Lawaaibeschadiging
- Medicatie of ziekte
- Erfelijke factor (aangeboren)
- Behandeling: Een perceptief gehoorverlies kunnen we niet behandelen met medicatie of een operatie. Vele mensen hebben echter wel baat bij het gebruik van hoortoestellen.
- Karakteristieke kenmerken:
- Vrijblijvende gehoortest – zonder medisch doel
- Vrijblijvende proefperiode met hoortoestel(len) – mits voorschrift van NKO-arts
- Types hoortoestellen
- Widex Moment – dit geluid verandert alles
Door de Widex PureSound en ZeroDelay-technologie bieden deze toestellen een zuiver en natuurlijk geluid zonder artefacten. Dit platform is beschikbaar in verschillende modellen, afhankelijk van uw voorkeur en graad van gehoorverlies. Er bestaan tevens (discrete) oplaadbare hoortoestellen, die indien gewenst kunnen gekoppeld worden met iPhone en de meeste Android smartphones.
- Signia AX (Augmented Experience)
Hoorhulpmiddelen
- Telefoons voor slechthorenden en telefoonversterkers
- Flits- en trilwekkers
- TV-luistersystemen
- Signaliseringssystemen: Deze draadloze systemen zetten akoestische signalen, bijv. het bellen aan de voordeur of het rinkelen van de telefoon, om in lichtflitsen of trilimpulsen.
- Accessoires in combinatie met (een) hoortoestel(len) van Widex/Signia: TV-systeem, afstandsmicrofoon etc. (model afhankelijk van type hoortoestel)
Gehoorbescherming en in-ear monitors
Hoe gaan onze audiologen te werk?
- We starten met een uitgebreid intakegesprek om een totaalbeeld van uw klacht te verkrijgen.
- Na het intakegesprek wordt een audiologisch onderzoek uitgevoerd om de precieze klachten in kaart te brengen:
- Gehoorscreening
- Evenwichtsonderzoek
- Evaluatie tinnitus, hyperacusis of misofonie
- Op basis van de bevindingen wordt een individueel en mogelijks multidisciplinair behandelplan opgesteld en wordt u doorverwezen indien nodig. Mogelijke stappen binnen het audiologische proces omvatten:
- Hoortoestelaanpassing – stappenplan:
- Stap1: Bezoek aan KNO-arts: Om recht te hebben op een proefperiode en tussenkomst van de mutualiteit, moet u eerst langsgaan bij een neus-keel-oorarts (NKO-arts) voor een voorschrift. Dit voorschrift blijft zes maanden geldig.
- Stap 2: Eerste bezoek: Bij onze eerste kennismaking voeren wij bijkomende onderzoeken uit. U overloopt samen met de audioloog welke moeilijkheden u ervaart en in welke luistersituaties u zich meestal bevindt, om uiteindelijk een keuze te maken qua hoortoestel.
- Stap 3: Proefperiode: U kan het (de) hoortoestel(len) uitproberen tijdens de proefperiode. Deze duurt ongeveer één maand. In deze periode komt u verschillende keren terug om de apparaten af te stellen volgens uw wensen en behoeften.
- Stap 4: Aankoop hoortoestel: Wanneer u tevreden bent over de instellingen van het (de) hoortoestel(len) en u beslist deze aan te kopen, brengen wij alle documenten in orde met het ziekenfonds voor de terugbetaling.
- Stap 5: follow-up: Wij vragen om elke drie tot zes maand langs te komen voor een controle (onderhoud en/of bijregeling) van het (de) hoortoestel(len).
- Hoortoestelaanpassing – stappenplan: